يكي از افتخارهاي فرهنگي فرانسوي ها برگزاري جشنواره بين المللي فيلم كن است. با اين حال در طول دو دهه اخير هيچ يك از فيلم هاي فرانسوي حاضر در بخش مسابقه نتوانسته بودند جايزه نخل طلا را از آن خود كنند. آخرين بار بيست و يك سال قبل فيلم زير آفتاب شيطان (موريس پيالا، 1987) موفق شده بود به اين مهم دست پيدا كند. يكشنبه شب مراسم اهداي جايزه هاي شصت و يكمين دوره جشنواره فيلم كن برگزار شد و در حضور بزرگاني نظير كلينت ايستوود، ويم وندرس، استيون سودربرگ، برادران داردن، چارلي كافمن و آتوم آگويان، هيئت داوران به رهبري شون پن، هنرمند بزرگ سينماي آمريكا، نخل طلاي كن را به فيلم كلاس ساخته لورن كانته اعطا كرد. حضور رابرت دنيرو بر روي صحنه جهت اهداي اين جايزه بزرگ و ارزشمند سينمايي، بر جذابيت اين انتخاب افزود. لورن كانته پس از دريافت نخل طلا اظهار داشت بايد از خيلي ها تشكر كند كه بدون شك اولين گروه آنان هيئت داوران هستند. او در ادامه افزود خيلي خوشحال است كه فيلم توانست با آن ها ارتباط خوبي برقرار كند. او از پخش كنندگان فيلم نيز كه كمك بسياري براي ديده شدن آن كرده بودند، قدرداني ويژه اي كرد و سپس در مورد فيلمش و مضمون آن حرف هايي زد. اين كارگردان فرانسوي در نشست خبري پس از اين مراسم نيز شركت كرد و گفت كه از اين موفقيت خيلي تعجب نكرده است، زيرا خوب مي داند كه موضوع مدرسه در تمام دنيا مساله اي مهم و حياتي به شمار مي رود. برنده نخل طلاي امسال در مورد زبان جهاني فيلمش بيان داشت ما در زمان فيلمبرداري احساس كرديم كه داستان اين اثر شكلي جهان شمول دارد و مطمئن بوديم همان ميزان كه يك بيننده فرانسوي جذب اين فيلم خواهد شد، يك تماشاگر خارجي نيز شيفته اين اثر مي شود. اما في داناوي ستاره مشهور دهه شصت و هفتاد سينماي هاليوود، اهدا كننده جايزه بهترين كارگردان بود. در اين بخش جايزه بهترين كارگردان اين دوره به فيلمساز مشهور ترك، نوري بيگله جيلان براي درام تراژيك سه ميمون رسيد. اين كارگردان ترك كه همواره محبوب جشنواره كن بوده، پس از آمدن بر روي صحنه نتوانست خوشحالي و تعجب خود را از دريافت اين جايزه پنهان كند و از ژيل ژاكوب و هيئت داوران تشكر كرد. نوري بيگله جيلان گفت اين جايزه را به كشور زيبا و دوست داشتني ام كه از ته دل به آن عشق مي ورزم، تقديم مي كنم. اين كارگردان ترك در كنفرانس مطبوعاتي پس از نمايش فيلم اظهار داشت اين يكي از جايزه هايي است كه من خيلي به دنبال آن بودم. جايزه بهترين كارگرداني معمولا به كاري خلاقانه اهدا مي شود. با اين حال اين جايزه تنها مختص من نيست و من فكر مي كنم كشورم به چنين جايزه بزرگ هنري و فرهنگي احتياج داشت و از اين بابت خيلي خوشحال هستم. جايزه بزرگ جشنواره به وسيله رومن پولانسكي، فيلمساز كاركشته و صاحب سبك سينما، به ماتيو گاروني براي فيلم گومورا اهدا شد. از همان زمان اولين اكران اين فيلم ايتاليايي، كه به اوضاع و احوال خانواده اي مافيايي مي پردازد، خيلي ها آن را شانس اصلي براي كسب جايزه هاي بزرگ جشنواره قلمداد مي كردند. گاروني از تمام كساني كه براي به سرانجام رساندن اين فيلم به او كمك كردند، تشكر نمود و سپاسي ويژه را نثار روبرتو ساويانو، نويسنده رماني كه فيلم از روي آن اقتباس شده، كرد. اين كارگردان ايتاليايي از اينكه دو فيلم از كشورش در بخش مسابقه شركت كرده و هر دو آثار در روز پاياني مورد تقدير قرار گرفته اند، اظهار خوشبختي كرد. ديگر نماينده سينماي ايتاليا، پائولو سورنتينو، بود كه جايزه ويژه هيئت داوران را از دستان ميلا يوويچ، بازيگر مشهور اروپايي و همسر سابق لوك بسون، گرفت. سورنتينو نيز از هيئت داوران و تيري فريماكس و همچنين از تمامي عوامل فيلمش تشكر كرد. اين كارگردان ايتاليايي در نشست خبري پس از اين مراسم نيز حضور داشت و گفت كه از ابتدا آرزو داشت كه فيلمش توسط حاضرين در جشنواره ديده شود، زيرا اين اثر پروژه اي آسان نبود. او در ادامه بيان داشت كه براي بردن جايزه به اين جشنواره نيامده بود، بلكه براي او بيش از همه چيز مهم ديدن نتيجه زحمت هاي او و گروهش بوده است. برادران بلژيكي داردن كه دو بار طعم شيرين دريافت نخل طلاي كن را چشيده بودند، اين بار نيز دست خالي از كن برنگشتند و براي جديدترين اثر خود با نام سكوت لورنا جايزه بهترين فيلمنامه را دريافت كردند. اين جايزه توسط فاتح آكين، فيلمساز مشهور ترك، اهدا شد. ژان پير داردن به نمايندگي از خود و برادرش از هيئت داوران براي اهداي چنين جايزه زيبايي تشكر كرد و اظهار داشت بايد از تمام عوامل موثر در ديده شدن اين فيلمنامه قدرداني ويژه اي كرد؛ نور، صدا، بازيگران و به ويژه نقش آفريني استثنايي بازيگر نخست اين فيلم يعني آرتا دوبرشي. اين دو برادر در كنفرانس مطبوعاتي پس از مراسم اهداي جايزه ها نيز شركت كردند و با بيان اينكه هر كارگرداني دوست دارد تا بازيگر نقش اصلي فيلمش برنده جايزه شود، اظهار داشتند برنده نشدن آرتا دوبروشي به عنوان بهترين بازيگر زن در كن امسال چيزي از ارزش هاي بازي متفاوت او كم نمي كند. اين دو برادر در ادامه اين نشست خبري بيان داشتند با توجه به اينكه فيلمنامه آثارشان را خود مي نويسند، كسب جايزه بهترين فيلمنامه را تقديري درخور از فيلم مي دانند. اما در ميان هنرپيشگان فيلم هاي بخش مسابقه، هيئت داوران بنيسيو دل تورو، بازيگر نقش چه گوارا در فيلم چه (استيون سودربرگ)، را شايسته دريافت بهترين بازيگر مرد جشنواره دانستند. والري لمرسيه، بازيگر زن فيلم هاي اروپايي، براي اهداي جايزه دل تورو به روي صحنه آمد. دل تورو پس از دريافت اين جايزه از شبكه تله 5 و كمپاني برادران وارنر كه روياي ساخت اين پروژه را به حقيقت تبديل كردند، تشكر كرد. او اين جايزه را به استيون سودربرگ تقديم كرد و گفت اين كارگردان بزرگ به تمامي عوامل حاضر در فيلم انرژي دوچنداني مي بخشيد. بنيسيو دل تورو در كنفرانس خبري پس از مراسم گفت دريافت اين جايزه باعث شد كه امشب شب خوبي براي تمامي بازيگران آمريكاي لاتين و همچين براي كل سينما باشد. در ادامه مراسم اهداي جايزه ها ژان رنو، ستاره بين المللي سينماي فرانسه، به روي صحنه آمد و نظر هيئت داوران را براي اهداي جايزه بهترين بازيگر زن جشنواره اعلام كرد؛ جايزه تعلق مي گيرد به ساندرا كارولوني براي فيلم خط عبور (والتر سالس، دانيلا توماس)! والتر سالس به جاي كارولوني كه نتوانسته بود در جشنواره حضور داسته باشد، به روي صحنه آمد و جايزه را از دست ژان رنو دريافت كرد. سالس بازيگر زن فيلم خود را عاملي مهم و اساسي براي مطرح گشتن و فراموش نشدن اين فيلم دانست. او علت حاضر نشدن ساندرا كارولوني را در اين رويداد بزرگ سينمايي، گرفتاري ناراحت كننده او براي پيدا كردن فرزند گم شده اش خواند. سالس در نشست پرسش و پاسخ با خبرنگاران از تعامل خوب خود با كارلوني 45 ساله كه اين فيلم اولين حضور او در سينما به حساب مي آمد، در تمام مدت زمان فيلمبرداري خط عبور گفت و انرژي و استياق او را ستود. اين كارگردان مشهور بزريلي و برنده جايزه اسكار در ادامه اظهار داشت اگر او اكنون در اين جمع حاضر بود بدون شك تمام بازيگران زن فيلم هاي آمريكاي لاتين حاضر در جشنواره و به ويژه مارتينا گوزما (بازيگر آرژانتيني فيلم لانه شير) را در اين جايزه سهيم مي كرد. در بخش بهترين فيلم كوتاه، هو سيائو هسين (رييس هيئت داوران بخش مسابقه سينه فونداسيون و بخش فيلم كوتاه) و كري واشنگتن (بازيگر) نخل طلاي بهترين فيلم كوتاه را به ماريان كريشان براي فيلم مگاترون از كشور روماني اهدا كردند. اين كارگردان زن رومانيايي آن قدر از دريافت اين جايزه خوشحال شده بود كه نمي توانست احساسات خود را از حاضرين در سالن پنهان كندو از هر كسي كه در كن بود تشكر كرد! در اين بخش هيئت داوران از جوليوس آوري نيز براي فيلم ژريكان تقدير كردند. براي اهداي جايزه ارزشمند دوربين طلايي دنيس هاپر، كارگردان و بازيگر مشهور آمريكايي كه در جشنواره كن سال 1969 براي فيلم بي نظير و تحسين شده ايزي رايدر جايزه بهترين فيلم اول را دريافت كرده بود، به عنوان رييس هيئت داوران بخش جايزه دوربين طلايي به روي صحنه آمد و فيلم گرسنگي ساخته استيو مك كويين را برنده اين بخش اعلام كرد. مك كويين كه در مورد بابي ساندز، قهرمان آزاديخواه ايرلندي كه در سال 1981 در زندان دولتي انگستان به خاطر اعتصاب طولاني مدت غذا جان باخته بود، اين فيلم را ساخته است، خوشحالي خود را از دريافت اين جايزه، آن هم از دستان هاپر، ابراز كرد و او را يكي از قهرمان هاي شخصي خود خواند. اين كارگردان انگليسي در ادامه اظهار داشت براي انجام تحقيقات لازم جهت ساخت اين فيلم بسياري از افسران پليس حاضر در زنداني كه بابي ساندز در آن دست به اعتصاب غذا زده بود و همچنين زندانياني كه در آن زمان در آن جا بودند، را پيدا كرده و به سراغ آن ها رفته و پاي صحبت هاي شان نشسته است. همچنين هيئت داوران بخش جايزه دوربين طلايي فيلم همه مي ميرند به جز من، ساخته والريا گاي گوئرمانيكا، را كه به عنوان نماينده كشور روسيه در بخش هفته منتقدان شركت كرده بود، شايسته تقدير دانست. اما شون پن نيز به عنوان رييس هيئت داوران به روي سن بزرگ كاخ جشنواه آمد و جايزه ويژه اين دوره از جشنواره را به همراه قدرداني مخصوص هيئت داوران به كلينت ايستوود، كارگردان و بازيگر بزرگ سينما كه امسال فيلم بچه عوضي را در بخش مسابقه داشت و نيز كاترين دونوو، ستاره بي چون و چراي چند دهه اخير سينماي فرانسه، اهدا كرد. كاترين دونوو كه امسال در فيلم فرانسوي داستان كريسمس در بخش مسابقه بازي كرده بود از هيئت داوران به خاطر اين عمل غيرمنتظره شان و به ويژه از آرنواد دسپلچين ، كارگردان فيلم داستان كريسمس و تمامي عوامل موثر در ساخته شدن اين اثر تشكر كرد. كلينت ايستوود نيز كه در كلكسيون افتخاراتش تنها جايزه اي از كن را كم داشت، با اينكه نتوانست نخل طلا را بگيرد، اما با اين جايزه ويژه هيئت داوران يادگاري خوبي از كن با خود به همراه برد. در بخش نوعي نگاه، هيئت داوران به رياست فاتح آكين جايزه اصلي اين به قسمت را به سرگئي دوورتسوف، فيلمساز قزاق، براي فيلم تولپان اهدا كرد.
اما در يك كنفرانس مطبوعاتي شلوغ و پر ازدحام، هيئت داوران اين دوره از جشنواره به سوال هاي روزنامه نگاران و خبرنگاران شبكه هاي تلويزيوني پاسخ دادند. شون پن با بيان اينكه تمام داوران پيش از اين در جشنواره حضور داشته اند، انتخاب بهترين فيلم را با در نظر گرفتن تمامي شرايط و جوانب موجود در آن خواند و اظهار داشت هيچ يك از آثار حاضر در جشنواره امسال سادگي و درستي جاري در اين فيلم (كلاس) را نداشتند. او در پاسخ به سوالي مبني بر انتخاب شدن انيميشن والس با بشير از فلسطين اشغالي در ميان برگزيده هاي جشنواره گفت از اينكه مشخص شد پچ پچ ها و حرف هاي پنهاني كارساز نبوده اند، خيلي خوشحال است! او ادامه داد داوران امسال به هيچ وجه تحت تاثير فشارهاي تحميلي نبودند. بسياري از جمله خود من به دنبال فيلم هاي با ارزش مي گردند. من جوابي به اين سوال ندارم. من فكر مي كنم آن فيلمي كه شما مي گوييد اثري شگفت انگيز و عجيب بود. ضمن اينكه معتقدم اين فيلم چه با ما و چه بدون ما راه خود براي جذب مخاطبانش باز خواهد كرد. اين بازيگر و كارگردان آمريكايي در ادامه بار ديگر به ستايش فيلم برگزيده امسال جشنواره پرداخت و آن را در زمينه تصويري و محتوايي خارق العاده توصيف كرد. آلفونسو كوآرون نيز فيلم كلاس را يكي از كمياب ترين آثار در سال هاي اخير از منظر ويژگي ها و مختصات سينماي متعالي دانست. سرجيو كاستليتو نيز اظهار داشت زماني كه فيلم كلاس را مي ديدم، حس پدري به من دست داد كه مشغول صحبت با آموزگار فرزندش است. ژان باليبار هم فيلم را اثري جهان شمول، صادق و اميدوار كننده توصيف كرد.
اما در روز پاياني جشنواره در بخش مسابقه دو فيلم مهم به نمايش در آمد. يكي از كارگردان مشهور آلماني الاصل، ويم وندرس و ديگري فيلم برنده نخل طلا، يعني كلاس. خيلي ها در كن امسال منتظر تماشاي فيلم فيلمبرداري از پالرمو آخرين اثر ويم وندرس بودند. وندرس و كن همواره خاطرات خوبي از جشنواره كن داشته اند. وندرس در سال 1984 براي فيلم پاريس تگزاس برنده نخل طلاي كن شد. در سال 1987 براي فيلم آسمان برلين جايزه بهترين كارگرداني را از آن خود كرد. او در سال 1993 براي فيلم چنان دور چنين نزديك! نيز جايزه ويژه هيات داوران را كسب كرد. وندرس در سال 2003 رييس هيئت داوران كن بود و در سال 1989 رياست هيئت انتخاب جشنواره را بر عهده داشت. وندرس در تازه ترين فيلم خود از حضور بزرگاني نظير دنيس هاپر و ميلا يوويچ بهره برده است. وندرس در مورد اين فيلم خود كه تريلري رمانتيك است و داستان زندگي يك عكاس را روايت مي كند كه با مرگ روبرو مي شود، در جلسه پرسش و پاسخ پس از نمايش فيلم بيان داشت هنگامي كه مي خواهيد درباره يك عكاس فيلم بسازيد، بلافاصله فيلم آگرانديسمان (ميكل آنجلو آنتونيوني) به يادتان مي آيد و اگر زماني بخواهيد فيلمي مقابل دوربين ببريد كه در آن مرگ به سراغ انسان بيايد به ناگاه اثر درخشان اينگمار برگمان، مهر هفتم، براي شما تداعي خواهد شد. اين كارگردان بزرگ و متفاوت سينما در ادامه اظهار داشت يك روز صبح، زماني كه فيلمنامه اين اثر را مي نوشتم، در روزنامه خبر تاثر برانگيز مرگ اينگمار برگمان را خواندم. روز بعد نيز خبر مرگ آنتونيوني را شنيدم. به همين خاطر اين فيلم خود را به اين دو فيلمساز بزرگ تقديم مي كنم. دنيس هاپر نيز از همكاري دوباره با وندرس پس از 31 سال اظهار خوشحالي كرد و او را كارگرداني مهربان، حامي، دوست داشتني و باهوش ناميد كه در انجام يك پروژه سينمايي حتي براي لحظه اي عوامل فيلمش را تنها نمي گذارد. ويم وندرس با بيان اينكه به دليل آماده سازي در مرحله ميكس نهايي موفق نشده بود خود را به موقع به جشنواره برساند و فيلم هاي امسال كن را تماشا كند، اظهار داشت كه آن گونه از سينما كه به مولفه هاي تجاري وابسته نيست، هنوز زنده است و اين سبك فيلم سازي خود را در راستاي همان گونه سينمايي مورد علاقه اش خواند. ايم كارگردان بزرگ سينما در ادامه افزود حاضر است به خاطر اين شكل از سينما مبارزه كند و از آن دفاع كند و به خاطر عشقي كه به آن مي ورزد، اين نوع سينما را به ديگران بياموزد. ديگر فيلم روز يازدهم جشنواره، كلاس ساخته فيلمساز لورن كانت بود كه روز بعد با موفقيت بزرگ كسب نخل طلا روبرو شد.كارگردان فيلم كلاس كه بيشتر اتفاق هايش در يك مدرسه مي گذرد، در كنفرانس مطبوعاتي پس از نمايش آن بيان داشت رمان فرانسيس بيگاديو كه منبع اقتباس فيلم بود، روي من تاثيري گسترده و غيرقابل توصيف گذاشت. او در ادامه بيان داشت كه براي آماده سازي اين فيلم زمان بسياري صرف شده است و افزود در طول يك سال تحصيلي پيش از آغاز فيلمبرداري عده اي از دانش آموزان كه سن آن ها بين 13 تا 16 سال بود، در يك كالج گرد هم جمع شدند و تحت آموزش قرار گرفتند و در مورد ريزه كاري ها و واكنش هاي كاراكترها اظهار نظر مي كردند و يا با يكديگر به بحث و نظر مي پرداختند. لورن كانته كه براي اولين بار در جشنواره كن شركت كرده بود در اين فيلم داستان يك معلم زبان جوان را تعريف مي كند كه سعي دارد با وجود همه مشكل ها و سختي هايي كه بر سر راه دارد، با دانش آموزان دبيرستاني كه در آن مشغول به كار شده، ارتباط نزديك و صميمانه اي برقرار كند و ديدگاه آن ها را نسبت به زندگي شان تغيير دهد.
شصت و يكمين دوره جشنواره كن در حالي به پايان رسيد كه از نظر منتقدان و كارشناسان سينمايي حاضر در ساحل زيباي كن، تعداد فيلم هاي شاخص و قابل بحث در آن چندان چشمگير نبود و همين نكته آن ها را واداشت تا در نوشته ها و نقدهاي خود به كيفيت پايين فيلم هاي مطرح در سال جاري اظهار نگراني كنند و استيلاي بيش از اندازه سينماي تجاري و پر زرق و برق را بر سيستم هاي توليد و پخش جهاني گوشزد كنند. در اين ميان افسوس بيشتر نصيب ايراني ها شد كه امسال در هيچ يك از بخش هاي اصلي حضور نداشتند و تنها فيلم سامان سالور (ترانه تنهايي تهران) در بخش دو هفته كارگردانان به نمايش در آمد و آن طور كه بايد و شايد مورد توجه قرار نگرفت. كاش كسي هم در بين مسئولين سينمايي كشور پيدا مي شد و دلش به وضعيت بحراني و پا در هواي سينماي ايران مي سوخت. چه خوب مي شود شخصي مصمم و با تجربه و يا گروهي منسجم و كارشناس، از همين فردا براي مطرح كردن دوباره سينماي ايران، آن هم نه در قالب تكراري توليد فيلم هاي ضعيف و ترحم برانگيز جشنواره اي، بلكه در فرمتي هنري و جهان شمول، در جشنواره كن سال بعد و در كل دنيا آستين ها را بالا بزنند و برنامه ريزي هايي حساب شده انجام دهند. يادمان نرود كه چهار ماه ديگر بايد به آكادمي اسكار فيلمي معرفي كنيم و با وضعيت كنوني بد نيست اگر كمي هم نگران چهره مخدوش و رو به زوال سينماي ايران در عرصه هاي جهاني باشيم.
منبع :سینمای ما
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر